Ethicas

Ethiek in de zorgpraktijk

Ethicas

Ethiek in de zorgpraktijk


TECHNOLOGIE IN DE ZORG


Hoogontwikkelde technologie is in de zorg van vandaag niet meer weg te denken.
Maar haar bijdrage is in menig opzicht ambivalent. Aan de ene kant is zij onmisbaar bij het geven van goede zorg, bijvoorbeeld door het onzichtbare zichtbaar te maken of het ondraaglijke draaglijk. Aan de andere kant kan zij bedreigend zijn en het menselijke gezicht van de zorg verbergen. Veel hangt dan ook af van de manier waarop technologie wordt ingezet.

In principe is technologie middel en geen doel. Doel van de zorg is tegemoet te komen aan de behoeften van de mens op het gebied van ziekte en gezondheid. Technologie kan daarbij helpen. Technologie wordt doel als er meer aandacht is voor het corrigeren van afwijkende bloedwaarden of het terugdringen van een infectie dan voor de behoeften van de zorgvrager. Soms is het beter voor hem om afwijkende bloedwaarden niet te corrigeren en infecties niet meer te bestrijden.

Daarnaast is het belangrijk dat technologie niet gaat overheersen. Dat blijkt veel lastiger dan het op het eerste gezicht lijkt. Technologie kan je er bijvoorbeeld toe verleiden om noodzakelijke beslissingen uit te blijven stellen: eerst dit nog even onderzoeken en dan die behandeling nog maar eens proberen. En voor je het weet dicteert de technologie de gang van zaken, tot verdriet van de zorgvrager. Een ander voorbeeld: met steeds geavanceerder methoden is vast te stellen of het ongeboren kind afwijkingen heeft. Maar wie stelt er grenzen aan de neiging om alsmaar meer afwijkingen uit te sluiten, bang om risico's te nemen en onzeker om te vertrouwen op wat komt?

Technologie is ook niet bedoeld om handelingsverlegenheid te maskeren al is het vaak erg verleidelijk om alle aandacht op de techniek te richten wanneer je even niet goed wat je moet doen, bijvoorbeeld als meneer de Wit met de ziekte van Parkinson weer één van zijn plotselinge huilbuien heeft.
Met technologie is ook vaak makkelijk om te gaan dan met de 'zachte' krachten van de zorg: het geduld, de troost, de nabijheid, de aandacht. Technologie is concreet: zij laat vaak direct resultaat zien en geeft het gevoel dat er tenminste wat wordt gedáán.
Het gebruik van technologie is bovendien relatief eenvoudig in maat en getal uit te drukken. De kosten die zij met zich meebrengt zijn makkelijk te berekenen, veel gemakkelijker in ieder geval dan de portie geduld die nodig is om mevrouw de Bont gerust te stellen.

Ethiek stelt telkens weer de vraag of het goede wel gedaan wordt; of tussen al de technologie de mens nog wel zichbaar blijft; of de technologie niet als excuus gebruikt wordt in situaties die verlegenheid oproepen. Ethiek wil zichtbaar maken hoe techniek zó ingezet kan worden dat zorg er werkelijk beter van wordt.