LEEFSTIJL
Een goede gezondheid staat bij de meeste mensen hoog op het lijstje. We stemmen er dan ook graag mee in om een belangrijk deel van het nationale inkomen te besteden aan de hoog-ontwikkelde gezondheidszorg die we in Nederland kennen. Bovendien doen veel mensen dagelijks hun best om die gezondheid te bevorderen door te kiezen voor een gezonde leefstijl. Het recept is bekend: genoeg bewegen, niet roken, niet te veel eten, niet te veel alcohol en voldoende groenten, fruit en vitamines.
Dat de manier van leven inderdaad invloed heeft op de gezondheid is niet nieuw. Adviezen op dat gebied, bijvoorbeeld ten aanzien van hygiëne en voeding, zijn van alle tijden.
Niet van alle tijden is de enorme toename van het aantal adviezen waar we mee te maken krijgen. Kennelijk leven we, ondanks alle inspanningen, toch nog niet gezond genoeg. De stroom adviezen is een gevolg van de talloze onderzoeken die er gedaan worden naar mogelijke verbanden tussen leefstijl en ziekte en gezondheid. Bijna dagelijks worden de uitkomsten van die onderzoeken uitgebreid op de media besproken. Vaak gaat het om zwakke verbanden tussen een of andere stof waar we regelmatig mee in aanraking komen en de kans om ziek te worden. Maar hoe moet je verstandig omgaan met die overstelpende hoeveelheid informatie over mogelijk ziekmakende factoren? Wat doe je bijvoorbeeld met de conclusie dat 'een toename van de melkconsumptie met een halve liter per dag is geassocieerd met een verlaging van het risico van dikke darmkanker met 12%'? En is alle informatie wel even betrouwbaar? Wie hebben er allemaal belang bij zo'n groot aanbod aan gegevens over een goede leefstijl?
Ook niet van alle tijden is dat we ervan uitgaan dat iedereen het liefst zélf bepaalt welke manier van leven het best bij hem past en dat hij graag zélf beslist welke leefstijl goed voor hem is. Maar willen mensen al die keuzen eigenlijk wel maken en kunnen ze dat ook? Want het valt niet mee om uit de talloze mogelijkheden die er zijn de goeden te kiezen. Daar komt nog bij dat een verkeerde keuze je persoonlijk wordt aangerekend. Je had je toch goed kunnen informeren? Genoeg adviseurs beschikbaar: de deskundigen, de overheid, familie en vrienden, van borreltafel via internet tot spreekkamer. Maar wie is echt deskundig en welke informatie is werkelijk betrouwbaar?
Wat opvalt in de discussie over een gezonde leefstijl is dat de toon scherper wordt en dat adviezen plaats maken voor eisen en verplichtingen. Ongezond gedrag wordt steeds openlijker afgekeurd of zelfs bestraft. Gezondheid moét. Niet alleen in het belang van het eigen geluk en van een lang leven, maar vooral ook om de kosten die ziekten en aandoeningen met zich meebrengen in de hand te houden, zeker als de gemeenschap die moet betalen. De eigen verantwoordelijkheid voor een goede gezondheid krijgt steeds meer nadruk.
Hoe meer eisen er aan mijn manier van leven gesteld worden, hoe meer vragen dat oproept. Mag ik mijn leefstijl nu wél of niet zelf bepalen? Is er eigenlijk een plicht om gezond te leven? En wie legt me die dan op? Moet ik me die zelf opleggen of doet de overheid of de verzekeraar dat?
-
Begrippen
- medicalisering
Overmatige bemoeienis van de geneeskunde (met het menselijk leven) (van Dale)
- medicalisering
-
Links
- CEG:
Centrum voor Ethiek en Gezondheid
http://www.ceg.nl - IVO:
Wetenschappelijk bureau voor
onderzoek, expertise en advies
op het gebied van leefwijzen,
verslaving en daaraan gerelateerde
maatschappelijke ontwikkelingen
http://www.ivo.nl -
Leefstijl in de zorg: Uw vakinformatie over leefstijl (bohn, stafleu en van loghum)
leefstijl.bsl.nl - Nationaal Gezondheidsplan Leefstijl en
Gezondheidsmanagement
http://www.mijnleefstijl.nl - Thuisarts;
Nederlands Huisartsen Genootschap Gezonde leefstijl
http://www.thuisarts.nl -
Trimbosinstituut presenteert op deze site allerlei feiten en ontwikkelingen op met name het gebied van psychische gezondheid, alcohol en drugs
www.trimbos.nl
- CEG:
Centrum voor Ethiek en Gezondheid
-
Literatuur
- Dagevos, H., J. Dagevos en G. Munnichs (2007) De obesogene samenleving – Maatschappelijke perspectieven op overgewicht; Amsterdam University Press; ISBN: 9789053569818
- Devisch, I. en K. Dierckx (2010) Gezondheidszorg, verantwoordelijkheid en leefstijl, waarheen met de individuele autonomie?; in: Tijdschrift voor Gezondheidszorg & Ethiek (20) nr. 3 pp. 84 - 88
- Devisch, I. (2008) 'Ik rook me kapot!' 'Idioot die je bent!' We weten dat roken schadelijk is, en toch doen we het. Waarom?; in: Beaufort, I. e.a. (red.) (2008) De kwestie; Praktijkboek ethiek voor de gezondheidszorg; Lemma, ISBN: 978 90 5931 068 1; Hoofdstuk 23
- Dijk, G. van (2008) Wie z'n billen brandt... moet zelf de rekening betalen?; Eigen verantwoordelijkheid en het recht op gezondheidszorg; in: Beaufort, I. e.a. (red.) (2008) De kwestie; Praktijkboek ethiek voor de gezondheidszorg; Lemma, ISBN: 978 90 5931 068 1; Hoofdstuk 25
- Gezondheidsraad/Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (2016). Leefstijlbeïnvloeding op de werkvloer. Signalering Ethiek en Gezondheid 2016/3. Den Haag: Centrum voor Ethiek en Gezondheid, ISBN 978-90-5732-262-4: Voor inzage en download: http://www.gezondheidsraad.nl
- Have, M. ten (2008) Ouderlijke macht en het vetgemeste kind: 'Wie werpt de eerste steen?'; in: Beaufort, I. e.a. (red.) (2008) De kwestie; Praktijkboek ethiek voor de gezondheidszorg; Lemma, ISBN: 978 90 5931 068 1; Hoofdstuk 24
- Horstman, K. (2010) Dikke kinderen, uitgebluste werknemers en vreemde virussen Inaugurele rede bijzonder hoogleraar Filosofie van de publieke gezondheidszorg in de 21e eeuw, Universiteit Maastricht, 25 juni 2010
- Overtoom, W. & Steenhuis, I. (2018) Positieve leefstijlverandering; Wat elke professional moet weten over leefstijl- en gedragsverandering; Uitgeverij SWP; ISBN: 9789088507489
- Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2014) Leefstijlbeïnvloeding: tussen betutteling en verwaarlozing; Signalering Ethiek en Gezondheid 2014/1; Den Haag, Centrum voor Etiek en Gezondheid: Voor inzage en download: http://www.ceg.nl
- Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2013) Leefstijldifferentiatie in de zorgverzekering. Een overzicht van ethische argumenten; Signalering Ethiek en Gezondheid 2013/1; Den Haag, Centrum voor Etiek en Gezondheid: Voor inzage en download: http://www.ceg.nl
- Vries, M. de & Weijer, T. de (red.) (2022) Handboek leefstijlgeneeskunde; De basis voor iedere praktijk; Bohn, Stafleu Van Loghum, SKU: 9789036827607
- Wobbes, T. & Muijsenbergh, M. van den (2017) Verleiding tot gezond gedrag; Persuasive technology in de gezondheidszorg; Valkhof Pers; ISBN: 978 90 5625 490 2